‘Het IJ over, een hele expeditie’

woensdag 30 april 2014

Installatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van de Kunsten

 De nieuw opgerichte Akademie Van Kunsten zou een spil kunnen zijn van broedplaatsen, zo vertelde minister Bussemaker gisteren tijdens de installatie van de eerste negentien leden. Zij noemde daarbij twee voorbeelden; het Freedom Lab en de Tolhuistuin. Beide "broedplaatsen" in Amsterdam. De Akademie Van Kunsten zou de verbindende factor kunnen zijn tussen deze broedplaatsen en andere organisaties in Amsterdam en elders. "Maar u moet daarvoor wel de straat op, de stad in en het IJ over. Schuw het experiment niet".

Het is kennelijk al een hele expeditie en een experiment om het IJ over te gaan. Alles gebeurt immers in Amsterdam en als het elders gebeurt, is het vaak niet gebeurd.

Natuurlijk is het prachtig dat er eindelijk een Akademie Van Kunsten in het leven is geroepen die als taak krijgt verbindend te werken tussen kunst, wetenschap en maatschappij. Maar dan wel met kunstenaars die weten dat er aan de overkant van het IJ ook nog een wereld is. Kunstenaars die niet alleen excelleren in hun vak, maar ook - net als de kunsten zelf - durven te verrassen, geërgerd raken, in debat gaan, durven te huilen en te lachen, ontroeren en kwaad maken.

Kunstenaars die het lef hebben om te experimenteren en de wetenschap uit te dagen, maar ook kunstenaars die om de wetenschap heen gaan. En aantonen dat er ook kunst bestaat die autonoom is en antwoorden geeft op vragen die nog niet eens gesteld zijn.

De kunstenaars die als eersten zijn benoemd zijn stuk voor stuk geweldenaars op hun vakgebied. - Viktor Horsting, Rolf Snoeren, Francine Houben, Janine Jansen, Aernout Mik, Charlotte Mutsaers, Ramsey Nasr, Erwin Olaf, Gijs Scholten van Aschat, Johan Simons, Paul Verhoeven, Barbara Visser, Henny Vrienten en Jaap van Zweden - Misschien wat weinig beeldend kunstenaars?

Aan hen de taak om de Akademie Van Kunsten de komende tijd uit te breiden tot zo'n vijftig leden. Aan hen ook de taak om die dwarsverbanden inderdaad te leggen tussen kunst, wetenschap en de maatschappij.

In hoeverre zij daar in zullen slagen is afwachten. Naast het excelleren in hun vakgebied zijn daar ook andere eigenschappen voor nodig. Bovendien bestaat het gevaar dat het een te groot "ons-kent-ons-zomergasten-gezelschap" wordt dat zichzelf en elkaar geweldig gaat vinden en domweg vergeet dat er een maatschappij is waaruit zij zijn voortgekomen. Het grootste gevaar dat ze zullen tegenkomen zijn ze zelf. 

Het begin is er, het is nu aan hen om te laten zien hoeveel lef zij hebben om buiten de gebaande paden te treden. Om mensen naar zich toe te trekken die complementair zijn. Kunstenaars die met de ‘poten’ in de modder staan. Kunstenaars die met ideeën rondlopen die (nog) niet kunnen. Pas afgestudeerden en visionairs die tot nu toe zijn uitgelachen.
 
De woorden zijn goed, of het tot daden komt zullen we de komende drie-en-een-half jaar zien. Dat is de tijd die ze voorlopig hebben gekregen van de minister. Wel weer een beetje ‘knieperig’ van de minister die zegt veel voor de kunst over te hebben.
H.J. Hofstra.